اندیکاتور RSI چیست ؟ | آموزش شاخص قدرت نسبی در بازارهای مالی

برای اینکه بدانید اندیکاتور RSI چیست ابتدا باید بگوییم که RSI، مخفف عبارت Relative Strength Index است که به معنی شاخصی قدرت نسبی است. این اندیکاتور، شاخصی حرکتی است که میزان تغییرات قیمت اخیر یک سهم یا دارایی را برای ارزیابی شرایط قیمت آینده آن نشان می دهد. شاخص قدرت نسبی، بین دو بردار افقی نوسان می کند که مقدار آن بین 0 تا 100 متغییر است.

اندیکاتور RSI توسط آقای ولز وایلدر معرفی شد. او برای اولین بار در سال 1978 در کتاب خود به نام مفاهیمی تازه در سیستم های معامله تکنیکال به معرفی این ابزار تحلیل تکنیکال بازارهای مالی پرداخت.

استفاده از اندیکاتور RSI در تحلیل تکنیکال

به صورت سنتی وقتی اندیکاتور RSI مقادیر مساوی یا بالای 70 را نشان می دهد، یعنی اینکه این سهام یا دارایی در حال خرید افراطی است و یا اینکه قیمت آن بالای قیمت واقعی است و ممکن است که تغییر روند برای اصلاح قیمت در لحظه شروع شود.

همچنین اگر مقدار شاخص قدرت نسبی مساوی و یا زیر 30 باشد، یعنی اینکه سهام یا دارای در حال فروش افراطی است و یا اینکه قیمت آن زیر ارزش واقعی است و تغییر روند برای اصلاح قیمت ممکن است در هر لحظه شروع شود.

مرتبط : بهترین اندیکاتورهای فارکس برای معاملات روزانه – اندیکاتورهای فارکس

چگونه از اندیکاتور RSI در معاملات روزانه استفاده می شود؟

هنگام بررسی نحوه استفاده از اندیکاتور RSI در معاملات روزانه، باید به خاطر داشته باشیداین نوع معاملات شامل خرید یا فروش یک جفت ارز در همان روز معاملاتی است.

معاملات روزانه موفق، صرفاً با انجام تعداد زیادی معامله به موفقیت نمیرسد بلکه این کیفیت معاملات است که در این نوع معاملات اهمیت دارد. یک استراتژی معاملاتی RSI می‌تواند به معامله‌گران کمک کند تا فرصت های بهتری را در بازار فارکس شناسایی کنند و از آن بهره گیرند.

هنگام معامله با اندیکاتور RSI، مراقب سیگنال های خرید و فروش افراطی هستند. باوجود اینکه تنظیمات RSI صورت پیش‌فرض 14 دوره ای است، اما معامله‌گران روزانه میتوانند در یک بازار غیر روندی از دوره‌های کوتاه‌تری مانند 6 دوره ای تا 9 دوره ای برای تنظمیات استفاده کنند.

در چنین صورتی سیگنال‌های خرید و فروش افراطی بیشتری تولید میشود. در حالت ایده آل، این سطوح باید با سطوح حمایت و مقاومت مطابقت داشته باشند. بنابراین، در یک بازار خنثی یا غیرروندی، زمانی که RSI به زیر سطح 30 رسیده است، شما میتوانید سفارش‌های خرید خود را در صورتی که قیمت به یک سطح حمایت رسیده است قرار دهید.در مقابل زمانی که RSI به بالای سطح 70 رسیده باشد، سفارش‌های فروش خود را در صورتی که قیمت به یک سطح کلیدی مقاومت رسیده است وارد کنید.

در بازارهای روندی، تنظیمات RSI می تواند حتی پایین تر هم باشد، برای مثال 2 تا 6 دوره ای. به این ترتیب معامله گران می توانند در جهت اصلی روند بازار، بهترین ناحیه های ارزشی را برای ورود شناسایی کنند.

به عنوان مثال، در یک روند صعودی، معامله گران پس از عقب نشینی یا اصلاح قیمت، به دنبال ورود به بازار با موقعیت خرید خواهند بود. این موقعیت خرید زمانی باز میشود که اندیکاتور شاخص قدرت نسبی در سطح فروش افراطی رسیده باشد.

به طور مشابه، در یک روند نزولی، شما زمانی یک معامله را باز میکنید که در جریان یک اصلاح قیمت، اندیکاتور RSI به ناحیه خرید بیش از حد یا خرید افراطی رسیده باشد. از آنجایی که تنظیمات پایین تر یا کوتاه مدت تر، سیگنال های خرید و فروش افراطی زیادی را تولید می کند، ترکیب RSI و سایر اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال، مانند میانگین متحرک، در بازارهای روندی بسیار مهم است.

در چنین شرایطی شما میتوانید سیگنال های با کیفیت تری را برای معاملات روزانه خود دریافت کنید که از 2 یا چند فیلتر گذشته است.

فرمول اندیکاتور RSI

برای پیدا کردن شاخص نسبی از فرمول زیر استفاده می شود. این فرمول دارای دو بخش است که بخش اول عبارت است از :

در این بخش فرمول، میانگین سود و زیان در یک دوره مشخص در نظر گرفته می شود.

برای محاسبه RSI اولیه، اغلب از دوره های 14 روزه استفاده می شود. بعنوان مثال قیمت ها در 7 روز از 14 روز گذشته روند صعودی داشته و در انتهای 14 روز با 1% صعود قیمت بسته شد است.

هفت روز دیگر با کاهش قیمت با میانگین 0.8% وجود داشته است. بنابراین محاسبه RSI اولیه این دوره 14 روزه مانند فرمول زیر خواهد شد.

حالا که اطلاعات مربوط به این دوره 14 روزه را در اختیار داریم می توانیم به بخش دوم RSI رفته و آن را محاسبه کنیم. در مرحله دوم می توانیم به اطلاعات کاربردی تری دست پیدا کنیم:

روش محاسبه 

با استفاده از فرمول هایی که در بالا گفته شد، RSI قابل محاسبه می شود و می توان از آن برای ارزیابی روند قیمت یک سهم یا دارایی استفاده کرد.

هر چقدر که تعداد و اندازه قیمت های بسته مثبت یا صعودی، افزایش یابد میزان RSI نیز افزایش پیدا می کند و هرچقدر که تعداد و اندازه قیمت های بسته منفی یا نزولی، افزایش پیدا کند این میزان کاهش پیدا می کند.

با استفاده از بخش دوم فرمول RSI نتیجه محاسبه کاربری می شود و می توان نوسانات را در بازه 0 تا 100 اندازه گیری کرد.

همانگونه که در نموار بالا دیده می شود، شاخص قدرت نسبی ممکن است برای دوره هایی طولانی در محدوده “خرید افراطی یا بیش از قیمت واقعی” بماند و قیمت سهم نیز روند صعودی داشته باشد. همچنین برعکس واقعه نیز رخ می دهد، یعنی برای مدتی طولانی در محدود “فروش افراطی یا کمتر از قیمت واقعی” بماند در حالیکه در این مدت قیمت سهم نزولی است.

در ابتدای استفاده از اندیکاتور RSI ممکن است که کمی با سردرگمی مواجه شوید، اما پس از مدتی استفاده از آن با خصوصیات آن بیشتر آشنا می شوید.

مرتبط : معرفی ۱۰ اندیکاتور فارکس برای جلوگیری از زیان – اندیکاتورهای اساسی فارکس

اندیکاتور RSI چه چیزی را نشان می دهد ؟

روند حرکتی یک سهم یا دارایی ابزاری قوی برای درک و استفاده از اندیکاتور RSI است.

بعنوان مثال، آقای کنستانس براون که تحلیلگر تکنیکی مشهوری است، می گوید که زمانی که RSI در حالت فروش افراطی در دوره صعودی بزار به احتمال زیاد خیلی بیشتر از 30% است و در حالت خرید افراطی در دوره نزولی بسیار پایین از از سطح 70% است.

هانگونه که در چارت زیر ملاحظه می کنید، در هنگام روند نزولی، RSI تقریبا قله 50% را لمس کرده است و به 70% نرسیده است که به معامله گران این سیگنال را می دهد که بازار در وضعیت خرسی یا نزولی قرار دارد.

بسیاری از سرمایه گذاران بازارهای مالی مانند فارکس یا بورس، از 2 سطح 30% و 70% برای درک بهتر افراط و تفریط استفاده می کنند. تعدیل سطوح خرید و فروش افراطی در روندهای بلند مدت و افقی معمولا غیر ضروری است.

تمرکز روی سیگنال های تجاری و تکنیک های سازگار با روند، یکی از مفاهیم مرتبط با استفاده از مقادیر بیشتر یا کمتر از قیمت واقعی است.

با تمرکز روی این سیگنال های متوجه خواهید شد که آیا RSI با روند بازار همخوانی دارد یا خیر.

به بیان دیگر، استفاده از سیگنال های بازار صعودی زمانیکه قیمت در یک روند صعدوی حرکت می کند و سیگنال های بازار نزولی زمانیکه قیمت در یک روند نزولی حرکت می کند، به شما کمک می کند تا از اخطارهای کاذبی که RSI می دهد، اجتناب کنید.

تماشا کنید: آموزش رایگان فارکس از صفر تا صد ; آموزش تصویری فارکس

انواع واگرایی

توضیح : واگرایی به موقعیتی گفته می شود که قیمت یک سهم در جهتی مخالف با یکی از اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال مانند RSI حرکت می کند.

واگرایی بازار صعودی زمانی اتفاق می افتد که اندیکاتور RSI سیگنال فروش افراطی می دهد و در ادامه یک کف بالاتر نسبت به کف قبلی می زند. در نقطه مقابل در قیمت ها یک کف پایین تر نسبت به کف قبلی زده می شود.

در اینجا یک واگرایی بین روند RSI و قیمت بوجود می آید. این یعنی روندی که RSI نشان می دهد شروع یک بازار صعودی است که می تواند سیگنالی برای سرمایه گذاری بلند مدت باشد.

واگرایی بازار نزولی زمانی اتفاق می افتد که اندیکاتور RSI سیگنال خرید افراطی می دهد و در ادامه سقف کمتری نسبت به سقف قبلی می زند. در نقطه مقابل در قیمت ها یک کف بالا نسبت به کف قبلی زده می شود.

این موقعیت به سرمایه گذار این سیگنال را می دهد که بازار روند صعودی خود را احتمالا به روند نزولی تغییر خواهد داد.

همانگونه که در چارت زیر ملاحظه می کنید، واگرایی بازار صعودی زمانی تشخصی داده شده است که اندیکاتور RSI کف های بالاتری را تشکیل داده و قیمت کف های پایین تری را لمس کرده است.

این سیگنال می تواند قابل اعتماد باشد، ولی اغلب در روندهای بلند مدت یک سهم این نوع واگرایی بسیار کم دیده می شود، بنابراین نیاز به صبر زیادی دارد.

نمونه عدم پذیرش نوسان

یکی دیگر از روش های معاملاتی با استفاده از اندیکاتور RSI زمانی است که این اندیکاتور از محدوده خرید افراطی به محدوده فروش افراطی وارد می شود. در چنین مواقعی بازار صعودی می شود که به آن عدم پذیرش نوسان یا Swing Rejection گفته می شود که دارای 4 مرحله زیر است :

• مرحله اول : RSI به محدوده فروش افراطی وارد می شود.
• مرحله دوم : RSI به بالای 30% حرکت می کند.
• مرحله 3 : RSI افت دیگری را بدون وارد شدن به ناحیه فروش افراطی تشکیل می دهد
• مرحله 4 : RSI از آخرین سقف بالای خود می گذرد

همانگونه که در نودار زیر ملاحظه می نمایید، اندیکاتور شاخص قدرت نسبی در ناحیه فروش افراطی قرار داشته است، سپس به سمت بالای 30% می شکند ولی در آنجا با عدم پذیرش روبرو می شود که نشانه ای از احتمال شروع روندی صعودی است. این نوع استفاده از اندیکاتور RSI، همانند تحلیل روندهای قیمت در بازار می باشد.

همانند واگرایی، نمونه ای از سیگنال بازار نزولی در عدم پذیرش RSI نیز وجود دارد که اتفاق های مشابه و برعکس حالت بالا یعنی بازار صعودی رخ می دهد. این حالت نیز مانند حالت بالا 4 مرحله دارد :

• مرحله اول : اندیکاتور RSI  به محدوده خرید افراطی وارد می شود.
• مرحله دوم : RSI به پایین 70% حرکت می کند.
• مرحله سوم : RSI رشد دیگری را بدون وارد شدن به ناحیه خرید افراطی تشکیل می دهد.
• مرحله چهارم : RSI از آخرین کف پایین خود می گذرد.

در چارت زیر می توانیم ببینیم که چگونه سیگنال بازار نزولی با توجه به عدم پذیرش نوسان در اندیکاتور RSI قابل تشخیص دادن است. همانند بسیاری دیگر از تکنیک های تحلیل تحکنیکال، این سیگنال نیز زمانی بهترین کارایی را دارد که با روند بلند مدت بازار مطابقت دارد. احتمال خطا در سیگنال های بازار نزولی در روندهای منفی کمتر است.

تفاوت بین اندیکاتور RSI و MACD

میانگین متحرک همگرا واگرا، که در انگلیسی به آن Moving Average Convergence Divergence گفته می شود یکی دیگر از شاخص های مبتنی بر روند بازار است. اندیکاتور MACD رابطه بین دو میانگین متحرک در قیمت سهام مورد نظر را نشان می دهد. برای بدست آوردن MACD باید EMA یا میانگین متحرک نمایی 26 دوره ای را از متحرک نمایی 12 دوره ای کسر کنیم.

نتیجه این محاسبه ریاضی خط MACD را برای ما آشکار می کند. میانگین متحرک نمایی 9 روزه بعنوان “خط سیگنال” شناخته می شود و بالای خط MACD جایگذاری می شود که قابلیت نشان دادن سیگنال های خرید و فروش را دارد.

معامله گران ممکن است که وقتی MACD به بالای خط سیگنال برسد اقدام به خرید یک سهم کنند. همچنین ممکن است وقتیکه MACD به پایین خط سیگنال برسد اقدام به کاهش و یا فروش سهم کنند.

چیزی که اندیکاتور RSI به ما نشان می دهد، تشخیص حرارت بازار (خرید یا فروش افراطی) با توجه به سطح قیمت های اخیر است. در واقع اندیکاتور RSI میانگین درآمدها و زیان ها را در یک دوره مشخص زمانی محاسبه می کند. دوره زمانی پیشفرض RSI 14 دوره ای است که مقادیر بین 0 الی 100 را در بر می گیرد.

چیزی که MACD به ما نشان می دهد، رابطه ای است که بین دو میانگین متحرک نمایی (EMA) وجود دارد. در مقابل اندیکاتور RSI تغییر قیمت ها را به نسبت آخرین سقف و کف قیمت ها نشان می دهد. برای اینکه درک بهتری از بازار بوجود بیاید معمولا از هر دوی این اندیکاتورها در کنار هم باید استفاده کرد.

هردوی این اندیکاتورها روند یک بازار را نشان می دهند، اما از آنجاییکه فاکتورهای متفاوتی را اندازه گیری می کنند، گاهی ممکن است که روندهای مخالفی را نشان دهند. برای مثال، RSI ممکن است که برای مدتی قابل ملاحظه در بالای سطح 70، یعنی خرید افراطی باشد، که نشانگر خرید بیش از حد در بازار نسبت به قیمت های اخیر است.

در طرف دیگر MACD نشان میدهد که بازار هنوز در حال رشد برای خرید قرار دارد. هر کدام از این اندیکاتورها ممکن است، تغییر آتی روند بازار را با نشان دادن واگرایی از قیمت های کنونی نشان دهند. (قیمت به بالا رفتن ادامه می دهد در حالیکه اندیکاتور در حال پایین آمدن است، یا برعکس)

محدودیت های اندیکاتور RSI

شاخص قدرت نسبی یا همان اندیکاتور RSI، روند قیمت صعودی و نزولی را با هم مقایسه می کند و نتیجه را در قالب یک نوسان ساز که با نمودار قیمت ها هماهنگی دارد نشان می دهد. همانگونه که قبلا نیز گفتیم، RSI نیز مانند اغلب اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال، زمانی قابل اعتماد است که در هماهنگی با روند بلند مدت باشد.

بنابراین سیگنال هایی که این ابزار تحلیل تکنیکال  نشان می دهد در راستای روند بلند مدت است و کمتر اتفاق می افتد که تغییر روند را نشان دهد. تشخصی سیگنال های تغییر روند از اخطارهای کاذب بسیار دشوار می باشد. برای مثال، یک اخطار کاذب، ممکن است بیانگر روندی صعودی باشد ولی در عمل اتفاقی که می افتد کاهش قیمت ها است.

از آنجاییکه این اندیکاتور روند کلی را تا جاییکه روند قیمت یک سهم ثابت باشد را نشان می دهد، نتایج می توانند برای دوره های بلند مدت در محدوده های خرید یا فروش افراطی قرار بگیرند. بنابراین، زمانی میتوان بیشترین اعتماد را به شاخص قدرت نسبی کرد که بازار در دوره نوسان بین صعودی و نزولی قرار دارد.

مرتبط : آموزش کندل استیک – تحلیل جامع نمودار شمعی در تحلیل تکنیکال

سئوالات متداول

RSI چیست ؟ تحلیل RSI، شاخص قدرت نسبی در بازارهای مالی