چشم انداز جهانی سرمایه گذاری در سال های اخیر دستخوش دگرگونی قابل توجهی شده است و عصری را آغاز کرده است که مدل های سنتی سرمایه گذاری و معامله گری دیگر تنها در اختیار سرمایه گذاران حرفه ای نیستند. دموکراتیزه کردن امور مالی، که توسط پیشرفت‌های فناوری هدایت می‌شود، به افراد از همه طبقات اجتماعی برای مشارکت در بازارهای مالی قدرت داده است. با این حال، با این دسترسی جدید، یک نگرانی مبرم به وجود می آید: افزایش ریسک سرمایه گذاران آماتور که ممکن است برای عبور از پیچیدگی های دنیای مالی مجهز نباشند.
در کره جنوبی، تمرکز نظارتی به سمت محصولات مرتبط با مشتقات بازارهای مالی معطوف شده است زیرا بسیاری از افراد با ضررهای شدید دست و پنجه نرم می کنند. این محصولات که اغلب به‌عنوان راه‌هایی برای افزایش بازده به بازار عرضه می‌شوند، سرمایه‌گذاران خرد را در شبکه پیچیده ریسک خود به دام انداخته‌اند. به طور مشابه، در چین، هشدارهای دولت در مورد ضررهای احتمالی در محصولات مدیریت ثروت، به دلیل اینکه پس انداز کنندگان همچنان به دنبال بازدهی بالاتر در محیطی با نرخ بهره پایین هستند، ناشنوا مانده است.
بخش بانکداری سایه در هند نیز با فروش اوراق قرضه به مردم، به این آتش جهانی دامن زده است و خطراتی را که برای افرادی که ممکن است به طور کامل پیچیدگی های این سرمایه گذاری ها را درک نکنند، تشدید کند. در سال های گذشته در ایران، دولت مردم را تشویق به خرید سهام شرکت های ایرانی کرد و در نهایت، ناآگاهی مردم نسبت به بازارهای مالی آنها را گرفتار زیان های شدید و از دست دادن سرمایه آنها کرد. این پدیده تنها به این کشورها محدود نمی شود. این روند رو به رشدی است که در سراسر جهان مشاهده می شود.
یکی از موضوعات مشترک در میان این تحولات، پیگیری بی وقفه سود بالا توسط سرمایه گذاران آماتور است. در محیطی که حساب‌های پس‌انداز بانکی بازدهی ناچیز دارند، بسیاری از افراد به دنبال بازدهی بالاتر برای تقویت وضعیت مالی خود هستند. این انگیزه آنها را به کاوش در بازارهایی مانند بازار فارکس، محصولات ساختاریافته و ارزهای دیجیتال، اغلب با کمک اهرم یا لوریج، سوق داده است.
راولی هایمر از کالج بوستون به درستی بر نقش فناوری در این چشم انداز در حال تغییر تاکید می کند. گسترش تلفن های هوشمند، اینترنت پرسرعت و پلت‌فرم‌های کاربرپسند، مشارکت سرمایه‌گذاران آماتور را در این بازارها بسیار ساده کرده است. با این حال، همانطور که هایمر هشدار می‌دهد، این سهولت دسترسی می‌تواند بهایی داشته باشد، زیرا سرمایه‌گذاران خرد و مبتدی به ویژه آنهایی که در معاملات با مارجین شرکت می‌کنند، در مقابل نوسانات ناگهانی قیمت آسیب‌پذیر هستند.
ایالات متحده نیز از این روندها مصون نیست. صنعت صندوق های قابل معامله در بورس (ETF) کشور شاهد افزایش محصولات اهرمی بوده است که از مشتقات برای تقویت بازده استفاده می کنند. در حالی که این بخش‌ها بخش کوچکی از بازار ETF را نشان می‌دهند، رشد سریع آنها بر افزایش اشتها برای ریسک در میان سرمایه‌گذاران خرد تاکید می‌کند. کمیسیون بورس و اوراق بهادار اکنون در حال بررسی تدابیر امنیتی بیشتری است تا اطمینان حاصل شود که سرمایه گذاران خطرات مرتبط با این محصولات را به طور کامل درک می کنند.
یک حقیقت نگران کننده از خطرات ذاتی این سرمایه گذاری های سوداگرانه، مورد شرکت هایی است که به ازای سرمایه گذاری افراد، سودهای کلانی را پیشنهاد می دهند. روزانه ده ها نفر در سایت تجارت آفرین تجربه خود را در مورد این سایت های کلاهبرداری به اشتراک می گذارند. این سایت ها با وعده سودهای روازنه سعی در فریب سرمایه گذاران خرد و کلان برای به دام انداختن آنها دارند.
در پاسخ به این خطرات، برخی از کارشناسان بین المللی از این موضوع حمایت می کنند که میزان اهرم موجود دربروکرها را با هدف محدود کردن ضررهای احتمالی آنها کاهش دهند. تحقیقات هایمر نشان می دهد که چنین اقداماتی در کاهش زیان در گذشته به ویژه در بازار ارز موثر بوده است. متاسفانه در ایران به دلیل نبود قانون برای بروکرهای فارکس و موسسات ارائه مشتقات مالی اینگونه قانونگذاری ها نادیده گرفته شده است.
داستان شرکت Hyflux سنگاپور با مسئولیت محدود به عنوان مثالی تکان دهنده از خطراتی است که سرمایه گذاران آماتور در تعقیب بازدهی بالاتر با آن مواجه هستند. زمانی که از آن به عنوان یک شرکت تصفیه آب پرطرفدار یاد می شد، هزاران سرمایه گذار خرد را با چشم انداز شوم زیان های قابل توجهی روبرو کرده است.
در میان همه این‌ها، موسسات مالی در حال ابداع راه‌حل‌های خلاقانه برای پاسخگویی به خواسته‌های سرمایه‌گذارانی هستند که به دنبال بازدهی بالاتر حتی در بازارهای نوسان هستند. به عنوان مثال، اغلب بروکرهای فارکس حساب های پم و کپی تریدینگ را ارائه می دهند که در ان یک سرمایه گذار بدون آشنایی با معاملات می تواند از معاملات یک فرد حرفه ای را کپی کند و یا پول خود را در اختیار معامله گران حرفه ای قرار دهد.
همانطور که چشم انداز مالی جهانی به تکامل خود ادامه می دهد، تعادلی پایدار بین فراهم کردن دسترسی به فرصت های سرمایه گذاری برای همه و حفاظت از منافع سرمایه گذاران خرد به طور فزاینده ای پیچیده می شود. مسئولین، موسسات مالی و خود افراد باید مراقب باشند تا اطمینان حاصل کنند که پیگیری سود بالا به قیمت ثبات و امنیت مالی تمام نمی شود.
پیشنهاد ما برای مسئولین ایران و سرمایه گذاران آماتور
در میان این چشم‌انداز مالی در حال تحول، برای همه ذینفعان مهم است که پیامدهای بلندمدت این روندها را در نظر بگیرند. ما در تجارت آفرین چند نکته مهم برای تأمل مسئولین مالی ایران و سرمایه گذاران آماتور داریم که آنها را در اینجا ارائه می دهیم:
سواد مالی: یکی از مؤثرترین راه‌ها برای محافظت از سرمایه‌گذاران خرد، افزایش سواد مالی است. بسیاری از افراد بدون درک کامل از خطرات وارد بازارهای پیچیده می شوند. مقاملات مالی کشور، مؤسسات آموزشی و مؤسسات مالی باید برای ارائه برنامه‌های آموزش مالی قابل دسترس و جامع همکاری کنند.
ایجاد یک نهاد نظارتی: در ایران می بایست یک نهاد نظارتی و قوانینی برای کارگزارهای فارکس در دیگر موسساتی که محصولات مشتقات مالی ارائه می دهند وضع شود. این نهاد نظارتی باید با چشم انداز در حال تغییر سازگار شود تا اطمینان حاصل کند که قوانین و مقررات با خطرات ناشی از محصولات و فناوری های مالی جدید همسو هستند. کنترل‌های سخت‌گیرانه‌تر روی اهرم، الزامات شفافسازی برای شرکت ها و مکانیسم‌های بهتر حفاظت از سرمایه‌گذار، حوزه‌هایی هستند که این نهاد نظارتی جدید می‌تواند روی آن تمرکز کند.
حمایت از سرمایه گذار: شرکت های کارگزاری و موسسات مالی نیز نقشی در حمایت از مشتریان خود دارند. این شامل ارائه اطلاعات واضح و قابل درک در مورد ریسک های مرتبط با سرمایه گذاری های مختلف، به ویژه ریسک های مربوط به اهرم است. شرکت‌های کارگزاری همچنین باید به منظور محدود کردن مهاملات بیش از حد سفته‌بازی توسط سرمایه‌گذاران بی‌تجربه، اجرای تدابیر امنیتی را در نظر بگیرند.
فناوری و مدیریت ریسک: استفاده از فناوری در امور مالی مزایای زیادی را ارائه می دهد. با این حال، برای موسسات مالی نیز ضروری است که سیستم‌های مدیریت ریسک قوی را در این فناوری ها ترکیب کنند که بتواند مسائل بالقوه ناشی از معاملات پرسرعت، اهرم‌ها و محصولات مالی پیچیده را شناسایی و کاهش دهد.
متنوع سازی: متنوع کردن سبد سرمایه گذاری یک استراتژی اساسی برای مدیریت ریسک است. تشویق سرمایه‌گذاران خرد به گسترش سرمایه‌گذاری‌های خود در طبقات مختلف دارایی، از جمله سهام مطمئن‌تر، می‌تواند به کاهش تأثیر زیان در سرمایه‌گذاری‌های پرریسک‌تر کمک کند.
راهنمایی حرفه ای: برای کسانی که با بازارهای مالی پیچیده آشنا نیستند، جستجوی مشاوره مالی حرفه ای می تواند ارزشمند باشد. مشاوران مالی می‌توانند به سرمایه‌گذاران کمک کنند تا ریسک‌ها و پاداش‌های مرتبط با گزینه‌های مختلف سرمایه‌گذاری را درک کنند و یک سبد سهام متعادل و متناسب با اهداف فردی و تحمل ریسک ایجاد کنند.
خودآگاهی: سرمایه گذاران آماتور نیز باید لحظه ای را به خود اندیشی اختصاص دهند. درک میزان تحمل ریسک، اهداف سرمایه گذاری و سطح تخصص بسیار مهم است. خوب است که به دنبال بازدهی بالاتر باشید، اما کسب سود باید در محدوده منطقه آسایش ریسک انجام شود.
شفافیت بازار: شفافیت بیشتر در بازارهای مالی، به ویژه در محصولات مشتقه و ساختار یافته، می تواند به سرمایه گذاران خرد کمک کند تا تصمیمات آگاهانه تری بگیرند. این شامل دسترسی آسان به داده ها، افشاها و اطلاعات عملکرد تاریخی سهام و دیگر ابزارهای مالی است.
چشم انداز بلندمدت: برای سرمایه گذاران خرد مهم است که یک چشم انداز بلند مدت اتخاذ کنند. بازارها می توانند بی ثبات باشند و نوسانات کوتاه مدت رایج هستند. تمرکز بر اهداف بلند مدت می تواند به جلوگیری از تصمیمات تکانشی ناشی از نوسانات هیجانی بازار کمک کند.
حمایت از مصرف‌کننده: گروه‌های حمایت از مصرف‌کننده و رسانه‌های مالی می‌توانند نقشی حیاتی در آموزش مردم در مورد ریسک‌های سرمایه‌گذاری و مسئول نگه داشتن مؤسسات در قبال اقدامات منصفانه داشته باشند. تجارت آفرین بعنوان یکی از بازیگران در این بخش رسالت خود را برای آگاه سازی سرمایه گذاران خرد و آگاه سازی مسئولین ایفا می نماید.
