قیمت طلا چگونه تعیین میشود؟ تفاوت قیمت اسپات، آتی و عوامل مؤثر بر قیمت طلا

قیمت طلا میتواند به شکلهای مختلفی اعلام شود، زیرا این فلز گرانبها در بازارهای گوناگون و با روشهای متفاوت معامله میشود. برای سرمایهگذاران، آشنایی با دو نوع اصلی قیمت طلا یعنی قیمت اسپات (Spot Price) و قیمت قراردادهای آتی طلا (Gold Futures) اهمیت زیادی دارد.
در این مقاله، علاوه بر بررسی این دو نوع قیمت، به عوامل مؤثر بر قیمت طلا، روند تاریخی اونس طلا و پیشبینی قیمت طلا در سال ۲۰۲۶ نیز میپردازیم.
قیمت اسپات طلا (Spot Price) چیست؟
قیمت اسپات طلا، قیمت لحظهای هر اونس طلا در بازار جهانی برای تحویل فوری است. این قیمت در واقع بهای خام طلا بهعنوان یک کالا محسوب میشود و معمولاً مبنای معاملات در بازارهای بینالمللی است.
نکته مهم این است که:
صندوقهای ETF مبتنی بر طلا که پشتوانه فیزیکی دارند، معمولاً قیمت اسپات طلا را دنبال میکنند
قیمت اسپات کمتر از قیمت طلای فیزیکی (سکه، شمش یا جواهرات) است
چرا قیمت خرید طلای فیزیکی بالاتر از اسپات است؟
زمانی که شما طلا را بهصورت فیزیکی خریداری میکنید، علاوه بر قیمت اسپات، مبلغی به نام پریمیوم طلا (Gold Premium) پرداخت میکنید که شامل موارد زیر است:
- هزینه پالایش و ضرب
- هزینههای بازاریابی
- سود فروشنده
- هزینه نگهداری و حمل
بهعبارت ساده:
- قیمت اسپات = قیمت عمدهفروشی طلا
- قیمت نهایی خرید = قیمت اسپات + پریمیوم طلا
قیمت آتی طلا (Gold Futures) چیست؟
قراردادهای آتی طلا توافقهایی هستند که در آن خریدار و فروشنده متعهد میشوند مقدار مشخصی طلا را در تاریخ آینده و با قیمت مشخص معامله کنند.
ویژگیهای مهم بازار آتی طلا:
- در بورسهای رسمی معامله میشود
- نقدشوندگی بالاتری نسبت به طلای فیزیکی دارد
- امکان تسویه نقدی یا تحویل فیزیکی وجود دارد
- در تسویه نقدی، فقط سود یا زیان قرارداد پرداخت میشود؛ اما در تسویه فیزیکی، فروشنده موظف است طلا را به خریدار تحویل دهد.
عوامل مؤثر بر قیمت طلا
عرضه و تقاضا تعیینکننده اصلی قیمت طلا هستند، اما عوامل متعددی بر این دو متغیر اثر میگذارند:
1 – رویدادهای ژئوپلیتیکی
طلا بهعنوان یک دارایی امن (Safe Haven) شناخته میشود. جنگها، تنشهای سیاسی و اختلافات تجاری معمولاً باعث افزایش تقاضا برای طلا میشوند.
2 – خرید بانکهای مرکزی
بانکهای مرکزی برای:
- پوشش ریسک تورم
- کاهش وابستگی به دلار
- حفظ ثبات اقتصادی
اقدام به خرید طلا میکنند. از آنجا که این نهادها در حجم بالا معامله میکنند، تأثیر قابلتوجهی بر قیمت جهانی طلا دارند.
3 – تورم
بسیاری از سرمایهگذاران طلا را پوشش تورمی میدانند. افزایش نرخ تورم معمولاً به رشد قیمت طلا منجر میشود.
4 – نرخ بهره
- افزایش نرخ بهره -> فشار نزولی بر قیمت طلا
- کاهش نرخ بهره -> رشد قیمت طلا
زیرا طلا سود یا بهره پرداخت نمیکند و در محیطهای با نرخ بهره بالا، داراییهای بهرهدار جذابتر میشوند.
5 – تولید معادن طلا
میزان استخراج و هزینههای تولید، بر عرضه جهانی طلا و در نهایت بر قیمت آن تأثیر میگذارد.
بررسی تاریخی قیمت طلا
قیمت طلا در طول تاریخ نوسانات شدیدی داشته است، بهویژه زمانی که با تورم تعدیل میشود:
| دوره زمانی | تغییر قیمت طلا |
|---|---|
| 1934 تا 1970 | افت بیش از 65٪ |
| 1970 تا 1980 | رشد حدود 850٪ |
| 1980 تا 2001 | سقوط 82٪ |
| 2001 تا 2025 | رشد 591٪ |
این نوسانات نشان میدهد که سرمایهگذاری در طلا نیازمند مدیریت ریسک و تعیین وزن مناسب در سبد سرمایهگذاری است.
وضعیت فعلی بازار طلا (تا سپتامبر ۲۰۲۵)
تا پایان سپتامبر ۲۰۲۵:
قیمت قراردادهای آتی طلا ۴۶٪ رشد داشته است
مهمترین دلایل این رشد:
- اعمال تعرفههای جدید آمریکا و افزایش تنشهای تجاری
- درگیریهای ژئوپلیتیکی در اروپای شرقی و خاورمیانه
- تضعیف دلار آمریکا و افزایش خرید طلا توسط بانکهای مرکزی
پیشبینی قیمت طلا در سال ۲۰۲۶
پیشبینی طلا سال آینده همچنان با اختلاف نظر تحلیلگران همراه است:
جیپی مورگان در ژوئن ۲۰۲۵ پیشبینی کرد:
- قیمت طلا در Q4 2026 به ۴۲۵۰ دلار برسد
بر اساس گزارش رویترز:
پیشبینی قیمت طلا برای ۲۰۲۶ بین ۲۸۵۰ تا ۴۰۲۵ دلار متغیر است.
بسیاری دیگر از کارشناسان و تحلیلگران بازارهای مالی، پیش بینی قیمت طلا برای سال 2026 را از 5000 دلار به بالا در نظر گرفته اند.
این اختلاف دیدگاه نشان میدهد که مسیر آینده طلا به شدت وابسته به:
- سیاستهای فدرال رزرو
- وضعیت اقتصاد جهانی
- تحولات ژئوپلیتیکی
جمعبندی
قیمت طلا مفهومی چندلایه است و بسته به نوع معامله (اسپات یا آتی) میتواند متفاوت باشد. درک تفاوت این قیمتها و شناخت عوامل مؤثر بر بازار طلا، به سرمایهگذاران کمک میکند تصمیمهای آگاهانهتری بگیرند.
در نهایت، چه به دنبال پیشبینی اونس طلا هفته آینده باشید و چه چشمانداز بلندمدت قیمت طلا را بررسی کنید، طلا همچنان یکی از مهمترین داراییها در سبد سرمایهگذاری جهانی باقی مانده است.
برای دستری به چارت زنده طلای جهانی از این لینک استفاده نمایید: چارت طلای جهانی



